خطرات جدی فلزات سنگین در آب آشامیدنی

فعالیت‌های صنعتی باعث افزایش چشمگیر مواجهه انسان با فلزات سنگین شده است و آب آشامیدنی آلوده به فلزات سنگین یعنی؛ آرسنیک، کادمیوم، نیکل، جیوه، کروم، روی و سرب در حال تبدیل شدن به یک نگرانی عمده بهداشتی برای متخصصان مراقبت های بهداشتی و عمومی گردیده است. منبع اصلی که منجر به قرار گرفتن انسان در معرض فلزات سنگین می شود، مصرف آب آشامیدنی آلوده است و مشکلات سلامتی ناشی از آن ممکن است شامل اختلالات قلبی عروقی، آسیب عصبی، آسیب های کلیوی، و خطر سرطان و دیابت باشد. در این مقاله قصد داریم به طور مفصل خطرات جدی فلزات سنگین در آب آشامیدنی را مورد بررسی قرار دهیم و راه حل این مشکل را نیز ارائه کنیم. 

خطرات جدی فلزات سنگین در آب آشامیدنی

فلزات سنگين در آب آشاميدني مي توانند اثرات مخربي بر سلامت انسان داشته باشند. از جمله اين اثرات كاهش رشد اندامها، سرطان، اختلال در سيستم عصبي بدن و اختلال در سيستم دفاعي بدن مي باشد و در موارد حاد مي تواند خطر مرگ را به همراه داشته باشد.

برخي از فلزات نظير جيوه و سرب، احتمال ابتلا به سندرم “خود ایمنی” را افزايش مي دهند كه در اثر آن سيستم دفاعي، برخی از سلولها و ملکولهای بدن را بیگانه طلقی کرده و به آنها حمله می کند و عوارضي همچون روماتيسم قلبی، امراض كليوي، ناراحتي هاي عصبي و اختلال در سيستم گردش خون را باعث می شود.

بيشترين و خطرناك ترين آثار مسمويت به وسيله فلزات سنگين، در مراحل رشد و نمو انسان حادث مي شود. رشد سريع سيستم هاي بدن در جنين و نوزاد انسان و كودكان خردسال، در اين اثر پذيري بسيار حائز اهميت است.

وجود فلزات سنگين در آب آشامیدنی نوزادان شیرخوار و خردسالان مي تواند باعث كند ذهني و اختلال در يادگيري،‌ اختلال در حافظه، آسيب ديدن سيستم عصبي و اختلالات حركتي نظير تشنج و يا بیش فعالی آنها شود. در موارد وخيم تر فلزات سنگين صدمات جبران ناپذير مغزي را باعث مي شوند.

كودكان نسبت به بزرگسالان بيشتر در معرض خطرات ناشي از فلزات سنگين در آب و غذا هستند زيرا نسبت به وزن بدنشان آب و غذاي بيشتري مصرف مي كنند. مشکلات انباشت فلزات سنگین در بدن شامل اختلالات خود ایمنی، مشکلات روانی و بسیاری مشکلات سلامتی دیگر به علت مسمومیت با فلزات سنگین است.

فلزات سنگین به دلیل داشتن ویژگی‌هایی مانند تجمع پذیری در بافت‌ها، تجزیه ناپذیری، مقاومت به فعل و انفعالات بیولوژیکی و سمی بودن با راه‌یابی به زنجیره غذایی و بدن موجودات زنده در نهایت انسان را تحت تأثیر عوارض سمی، سرطان زایی، اثرات ژنتیکی کوتاه و بلندمدت قرار می‌دهند.

فلزات سنگین مانند سرب، جیوه، کادمیوم، آرسنیک، کروم و آلومینیوم در بدن تجمع یافته و باعث بیماری های قلبی، مشکلات تیروئید، فراموشی، خستگی، بیخوابی، کاهش حواس پنج گانه، مسائل نورولوژی، اوتیسم، ناباروری و … می شود.

چهار فلز جیوه، آرسنیک، کادمیوم و سرب به شدت سمی هستند و حتی در دوز پایین نیز به موجودات زنده صدمه می زنند.  لازم به ذکر است مهمترین قسمت بدن پستانداران که عناصر سنگین را جذب می کند کلیه ها هستند.

اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و کلیه، اختلالات سیستم عصبی، ضایعات پوستی، آسیب عروقی، اختلال عملکرد سیستم ایمنی، نقص مادرزادی و سرطان نمونه هایی از عوارض ناشی از اثرات سمی فلزات سنگین هستند. قرار گرفتن همزمان در معرض دو یا چند فلز ممکن است اثرات تجمعی داشته باشد.

قرار گرفتن در معرض دوز بالا با فلزات سنگین، به ویژه جیوه و سرب، ممکن است عوارض شدیدی مانند درد قولنج شکمی، اسهال خونی و نارسایی کلیه ایجاد کند. از سوی دیگر، قرار گرفتن در معرض دوز کم یک تهدید ظریف و پنهان است، مگر اینکه به طور منظم تکرار شود، که ممکن است پس از آن به عنوان اختلالات عصبی روانپزشکی از جمله خستگی، اضطراب، و اثرات مضر بر بهره هوشی (IQ) و عملکرد فکری تشخیص داده شود.

فلزات سرطان زا مانند آرسنیک، کادمیوم و کروم می توانند ترمیم DNA را مختل کنند. سمیت و سرطان زایی فلزات سنگین وابسته به دوز است. قرار گرفتن در معرض دوز بالا باعث آسیب بیشتر به DNA و اختلالات عصبی روانی می شود.

فلزات سنگين از كجا مي آيند؟

منشاء ورود فلزات سمي به آب مي تواند فاضلاب هاي شهري و پساب ها و زباله هاي صنعتي باشد. افزايش جمعيت شهرنشين و توسعه صنايع مختلف، يكي از عوامل اصلي افزايش آلاينده ها خصوصا فلزات سنگين در آب آشاميدني ما هستند.بيش از ۵۰ عنصر هستند كه مي توانند در زمره فلزات سنگين طبقه بندي شوند كه ۱۷ مورد از آنها در رديف متداول ترين و در عين حال سمي ترين اين عناصر قرار مي گيرند. ميزان سمي بودن اين عناصر به عواملي از قبيل نوع فلز و نقش بيولوژيكي آن در چرخه حيات بستگي دارد.

فلزات سنگین و مکانیسم های سمیت آنها

فلزات سنگین به طور کلی به فلزاتی گفته می شود که دارای چگالی خاص بیش از 5 گرم بر سانتی متر مکعب هستند و بر محیط زیست و موجودات زنده تأثیر منفی می گذارند. این فلزات برای حفظ عملکردهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی مختلف در موجودات زنده در غلظت‌های بسیار کم ضروری هستند، اما زمانی که از غلظت‌های آستانه‌ای خاص فراتر می‌روند مضر می‌شوند.

سرب، جيوه ، آرسنيك و كادميوم. ساير فلزات سنگين نظير مس، روي و كروم در اندازه هاي بسيار كم براي بدن لازم هستند اما همین عناصر در مقادير زياد مي توانند باعث مسموميت شوند. صنايع ريخته گري، كارخانجات ذوب فلزات، كارخانجات آبكاري، كوره هاي زباله سوزي، پسماندهاي صنايع و معادن، لوله كشي هاي قديمي شهري و … دلايل ديگر افزايش فلزات سنگين در آب آشاميدني هستند.

آرسنیک:

یکی از مهم‌ترین فلزات سنگین است که هم از نظر اکولوژیکی و هم از نظر سلامت فردی باعث ایجاد ناراحتی می‌شود. این ماده دارای خاصیت نیمه فلزی است و سطح بالای آن مانند بسیاری از آلاینده هایی که وارد آب آشامیدنی می شوند بسیار خطرناک است. برخي فرآيندهاي طبيعي نيز در نفوذ فلزات سنگين به آب نقش دارند. در برخي از مناطق، آرسنيك به طور طبيعي از لايه هاي زمين در آب هاي زيرزميني حل مي شود و باعث آلوده شدن منابع تامين آب آشاميدني مردم مي شود. علاوه بر آب آشاميدني آلوده، انسان از طريق تنفس هواي آلوده نيز در معرض خطر فلزات سنگين مي باشد.

سرب:

سرب فلزی بسیار سمی است که استفاده گسترده از آن باعث آلودگی گسترده محیطی و مشکلات بهداشتی در بسیاری از نقاط جهان شده است. سرب یک فلز سنگین بسیار سمی است که فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه را مختل می کند و بر خلاف سایر فلزات مانند روی، مس و منگنز هیچ گونه عملکرد بیولوژیکی ایفا نمی کند. مکانیسم یونی سمیت سرب باعث تغییرات قابل توجهی در فرآیندهای بیولوژیکی مختلف مانند چسبندگی سلولی، سیگنال دهی درون و بین سلولی، بلوغ، تنظیم آنزیم و آزادسازی انتقال دهنده های عصبی می شود.

جیوه:

جیوه بسیار سمی و بسیار زیست انباشته است. وجود آن بر محیط زیست دریایی تأثیر نامطلوب می گذارد و منابع اصلی آلودگی جیوه شامل فعالیت های انسانی مانند کشاورزی، تخلیه فاضلاب شهری، معدن، سوزاندن و تخلیه فاضلاب صنعتی می باشد. جیوه به عنوان یک فلز خطرناک شناخته شده است و سمیت آن یکی از علل شایع مسمومیت حاد با فلزات سنگین است.

در یک تحقیق حیواناتی که در معرض جیوه سمی هستند تغییرات عصبی و رفتاری نامطلوبی را نشان داده اند. هنگامی که خرگوش ها به مدت 1 تا 13 هفته در معرض 28.8 میلی گرم بر متر مکعب بخار جیوه قرار گرفتند، تغییرات پاتولوژیک مبهم، انحطاط سلولی مشخص و نکروز مغزی را نشان دادند. مغز ارگان هدف جیوه است، اما می تواند به هر اندامی آسیب برساند و منجر به اختلال در عملکرد اعصاب، کلیه ها و ماهیچه ها شود.

کادمیوم:

کادمیوم هفتمین فلز سنگین سمی و یک محصول جانبی تولید روی می باشد. کادمیوم به دلیل سرعت بالای انتقال از خاک به گیاه، عمدتاً در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. غلظت کادمیوم در کبد باعث سمیت کبدی می شود و سپس به کلیه گردش می کند و در بافت کلیه تجمع می یابد و باعث سمیت کلیوی می گردد.

کروم:

طیف گسترده ای از شیوه های صنعتی و کشاورزی سطح کروم را در محیط افزایش می دهد و باعث نگرانی در مورد آلودگی ناشی از کروم می شود. آلودگی محیط زیست توسط کروم، بزرگترین نگرانی در سال های اخیر بوده است.

آلومینیوم:

آلومینیوم سومین عنصر فراوانی است که در پوسته زمین یافت می شود که به طور طبیعی در هوا، آب و خاک وجود دارد. تحقیقات اخیر در زمینه سم شناسی محیطی نشان داد که آلومینیوم ممکن است یک تهدید بزرگ برای انسان، حیوانات و گیاهان در ایجاد بسیاری از بیماری ها باشد. مسیرهای متابولیک موجود در ارگانیسم زنده شامل متابولیسم کلسیم، فسفر، فلوئور و آهن تحت تأثیر آلومینیوم قرار می گیرند. مشخص شده است که آلومینیوم برای سلول های عصبی، استخوانی و خون ساز بسیار مضر است. بزرگترین عوارض سمیت آلومینیوم، اثرات سمیت عصبی مانند آتروفی نورون می باشد.

آهن:

طیف گسترده ای از رادیکال های آزاد مضر زمانی تشکیل می شوند که آهن جذب شده نتواند به پروتئین متصل شود، که به نوبه خود بر غلظت آهن در سلول های پستانداران تأثیر می گذارد. سطح بسیار بالاتری از آهن با عبور از مرحله جذب محدود کننده به بدن وارد می شود و اشباع می شود. این آهن های آزاد به سلول های قلب، کبد و مغز نفوذ می کنند. رادیکال های آزاد هیدروژن تولید شده آهن به DNA حمله می کند و منجر به آسیب سلولی، جهش و دگرگونی های بدخیم می شود که به نوبه خود باعث ایجاد مجموعه ای از بیماری ها شود.

سمیت فلزات سنگین می تواند سطح انرژی را کاهش دهد و به عملکرد مغز، ریه ها، کلیه ها، کبد، ترکیب خون و سایر اندام های مهم آسیب برساند. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت می تواند منجر به پیشرفت تدریجی بیماری هایی مانند بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و دیستروفی عضلانی گردد. و مواجهه طولانی مدت مکرر با برخی از فلزات و ترکیبات آنها حتی ممکن است باعث سرطان شود.

راه حل چیست؟

دستگاه های تصفیه آب خانگی با فن آوری اسمز معکوس قادر هستند میزان فلزات سنگین درون آب آشامیدنی را تا ۹۰ درصد کاهش دهند. این دستگاه ها با استفاده از فن آوری اسمز معکوس تمامی آلاینده های محلول در آب، نظیر:

-کلر باقیمانده، نیترات، سموم و حشره کش ها، آرسنیک، سرب و سایر فلزات سنگین را از آب جدا کرده و آبی سالم و گوارا در اختیار خانواده ها قرار می دهد.

-زنگ آهن جدا شده از لوله های فرسوده و قدیمی توسط فیلترهای تصفیه آب به طور کامل از آب جدا می شود و کاهش سختی و سنگینی آب، باعث جلوگیری از ایجاد رسوب در کتری، قوری، سماور و اتوهای بخار می شود.

در فروشگاه سارنیا واتر که نمایندگی فروش دستگاه تصفیه آب اصفهان را دارد می توانید انواع دستگاه تصفیه آب و فیلتر آب تصفیه کن را در قیمت ها و کیفیت های مختلف را تهیه کنید. برای نصب و تعمیر دستگاه تصفیه آب خود نیز می توانید از طریق این سایت اقدام کنید.

سارنیا واتر برای رفع نیاز شما در زمینه نصب و تعمیر دستگاه تصفیه آب بهترین  و زبده ترین کارشناسان را بکار گرفته است تا این کار به بهترین و اصولی ترین شکل ممکن برای شما انجام دهند.